Dziś, 20 listopada, na warszawskich Powązkach, w Alei Zasłużonych, spoczęła na zawsze Alina Janowska – polska aktorka.
20 lutego tego roku, po odejściu Danuty Szaflarskiej, pisałam w GT: „Tuż po zakończeniu wojny, przy ulicy Równej 64 w Warszawie, spotykają się różni ludzie. Łączy ich jedno: bezdomność w zrównanej z ziemią stolicy. Szukając lokum, kwaterują tymczasowo w jednym z niewielu ocalałych domów, a właściwie jego części… Ekspedientka Krysia i kierowca autobusu Witek są nowożeńcami. W oczekiwaniu na mieszkanie w odbudowującej się Warszawie, dołączają do przedziwnej gromady lokatorów (…)”.
Alina Janowska, grająca w filmie „Skarb” Basię, siostrzenicę właścicielki mieszkania przy ul. Równej 64, do 13 listopada była ostatnią żyjącą lokatorką… Umierają szlachetni.
Swoją biografią mogłaby obdzielić kilka osób, nazywających siebie patriotami. Jako szesnastoletnia dziewczyna przeżyła pobyt w stalagu; w ‘42 aresztowano Ją za współpracę z podziemiem i pomoc Żydom – siedem miesięcy spędziła na Pawiaku. Cudem uniknęła wywózki do Oświęcimia. Od pierwszego do ostatniego dnia powstania warszawskiego walczyła w batalionie „Kiliński”. Jak podają Powstańcze biogramy: „Numer legitymacji AK: 16452; pseudonimy: „Alina” (oficjalny), „Setka” (przezwisko); oddział: Armia Krajowa – batalion „Kiliński” – 8. kompania (włączona 3.08.1944 – dawny Kedyw „Kolegium C”) – III pluton kpr. pchor. „Różyca” (Jerzy Rusecki), ochotniczka, w plutonie od 1.08.1944 r.; szlak bojowy: Śródmieście Północ – kwatery m.in na ul. Widok 19.”.
Po upadku powstania uciekła do rodziców, mieszkających wówczas w Tworkach. Dopiero w 2005 roku została, jak gdyby „hurtowo” odznaczona Krzyżem Partyzanckim, Krzyżem Armii Krajowej, Warszawskim Krzyżem Powstańczym.
Zagrała w pierwszym filmie fabularnym nakręconym po wojnie, „Zakazane piosenki”, gdzie jako uliczna pieśniarka zaśpiewała „Czerwone jabłuszko”:
Widzowie z pewnością najlepiej pamiętać Ją będą z serialu „Wojna domowa”. Jako sąsiadka głównych bohaterów, niejako uczestniczyła w życiu dorastających Pawła i Anuli, zawsze i w każdej sytuacji rozumiejąc nastolatków i wspierając ich.
W innym filmie, gdzie bohaterami są chłopcy podróżujący nad morze „za jeden uśmiech”, czyli autostopem, Janowska wcieliła się w rolę królowej stopu, dobrego ducha chłopaków. Warto przypomnieć, że jednym z głównych bohaterów był Poldek, zagrany przez Henryka Gołębiewskiego, niedawnego gościa w naszym mieście, z którym „Gazeta Trybunalska” przeprowadziła wywiad.
Fani seriali zapamiętają Alinę Janowską jako Eleonorę Gabriel ze „Złotopolskich”. Znakomita była jako baronowa Krzeszowska w serialowej ekranizacji „Lalki”. Z kolei bywalcy kabaretów widzieli Ją w „Szpaku”, „Buffo”, „STS”, „U Lopka”.
Zajmowała się także działalnością charytatywną; dzięki Niej powstało w Warszawie Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom „Gniazdo” i „Mała Filharmonia”, gdzie młodzi muzycy mogą dać swój pierwszy koncert; co roku brała udział w kweście na odbudowę warszawskich Powązek.
Artystka odeszła w wieku 94 lat.
→ Maryla Miła
20.11.2017
• foto: kadr z filmu „Niezawodny system”
• więcej wspomnień Miłej: > tutaj