Niedawno, w liście skierowanym do naszej redakcji pewien czytelnik napisał, że w Piotrkowie „uprawia się wyłącznie kult mierności”. Chodziło o fakt, iż wokół ciekawej książki młodego historyka panuje zmowa milczenia.
List ten zainspirował mnie do przedstawienia czterech znakomitych książek, które nie zostały przyjęte do wydania w serii „Biblioteka – Piotrków 800”. We wszystkich przypadkach powtarzał się podobny scenariusz: autorzy udawali się do piotrkowskiego Urzędu Miasta, a tam traktowano ich niczym kłopotliwych intruzów.
Kazimierz Ruzga i „Chłopiec z taborowego płotu”
W pierwszym przypadku wydawało się początkowo, że wszystko zmierza w dobrym kierunku. W 2011 roku Kazimierz Ruzga złożył w Referacie Kultury UM maszynopis swojej powieści autobiograficznej pt. „Chłopiec z taborowego płotu” i podpisał odpowiedni formularz. Drukowana w odcinkach na łamach czasopisma „KurieR – Kultura i Rzeczywistość” opowieść zbierała świetne opinie czytelników, których urzekały barwne opisy, dynamiczna akcja i realistyczne, a często humorystyczne dialogi.
Wkrótce materiał został także wysoko oceniony przez komisję w UM i… na tym się skończyło. Dalsze, kilkukrotne rozmowy z miejskimi decydantami przekonały autora, iż robią oni wszystko, żeby go spławić. Wobec tego Kazimierz Ruzga, w 2012 r. wydał powieść własnym sumptem w bibliofilskim nakładzie zaledwie 40 egzemplarzy! Cztery lata później autor zmarł, nie doczekawszy żadnej konkretnej odpowiedzi z UM.
Prof. Bogusław Mucha i „Dawny Piotrków Trybunalski”
Chyba każde władze samorządowe byłyby szczęśliwe, gdyby o ich mieście ciekawą książkę napisał ceniony naukowiec, profesor, wykładowca akademicki, autor ponad dwudziestu cenionych wolumenów. Ale tak nie jest w Piotrkowie. Tutaj prof. Bogusław Mucha zgłosił się do UM ze swoim opracowaniem, które powstało w oparciu o artykuły drukowane „KurieRze”. Jednak od razu przekonał się, że jego praca nie wzbudziła zainteresowania. Wobec tego „Dawny Piotrków Trybunalski” wydało łódzkie Wydawnictwo Astra, a sfinansowało Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Książka prof. Muchy, to jedna z najcenniejszych publikacji, jakie dotychczas ukazały się na temat historii Piotrkowa. Przedstawia blaski i cienie z życia miasta, przypomina ciekawe, zapomniane fakty oraz przytacza unikalne źródła wiedzy historycznej.
Mariusz Furman „Między prowincją a wielkim światem”
Do urzędników nie miał również szczęścia młody historyk Mariusz Furman. Pochodzący z Piotrkowa absolwent i stypendysta naukowy Wydziału Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego zaproponował do realizacji swoje opracowanie na temat życia społeczno-kulturalnego gubernialnego Piotrkowa w latach 1867-1884. Brak zainteresowania ze strony potencjalnego wydawcy spowodował, że w 2012 roku wydrukował 200-stronicową pozycję własnym sumptem.
Prof. Julian Dybiec tak napisał w recenzji tej publikacji: „Liczne opracowania i częściowo archiwalne źródła przytaczane w tekście mogłyby sugerować, że praca jest przeglądem tego, co już do tej pory zrobiono. Tak jednak nie jest, gdyż w wielu miejscach Autor wprowadza nowe informacje i koryguje dotychczasowy stan badań odwołując się do źródeł; niektóre z nich wprowadził po raz pierwszy do obiegu. […] W kontekście toczonych dyskusji na temat centrów i peryferii Autor zajął bardzo wyważone stanowisko, wykazał jednak, że nie można uważać Piotrkowa za miasto prowincjonalne, ale za jeden z ważniejszych pozawarszawskich ośrodków”.
Jerzy Jan Sobczyk i „Cyganeria piotrkowska czyli Studencki Teatr Satyry”
W 2015 roku ukazała się książka zatytułowana „Cyganeria piotrkowska czyli Studencki Teatr Satyry”. Jej autor Jerzy Jan Sobczyk, emerytowany nauczyciel i animator kultury, opisał działalność piotrkowskiego środowiska studenckiego na przełomie lat 50. i 60., a także dalsze losy jego członków. Zrobił to w znakomity, barwny i przystępny sposób. Wydany za jego własne pieniądze tom ozdobiły liczne, unikalne zdjęcia. Autor przypomniał i utrwalił dla potomności bardzo ciekawy fragment dziejów miasta. Przedstawił zdolnych ludzi, których talent był niewygodny dla lokalnych aparatczyków i komunistycznych pachołków.
Zadziwiająco podobna sytuacja istnieje w Piotrkowie pod rządami Krzysztofa Chojniaka. Dlatego nie ma się co dziwić, że Urząd Miasta wcześniej pozbył się Sobczyka, zamiast promować jego twórczość. Lepiej wspierać miernych, ale wiernych!
→ Paweł Reising
3.01.2018
• repr. P. Reising / Gazeta Trybunalska
• czytaj także: > “Historyk dr Majewski ostro o piotrkowskich „popularyzatorach historii”: Kissonie-Jaszczyńskim, Warchulińskiej, Gajdzie i Józefackim”