78 lat temu wybuchło powstanie warszawskie. Rozkaz o przystąpieniu do działań zbrojnych wydał 31 lipca 1944 r. dowódca AK gen. Tadeusz Komorowski “Bór”, uzyskując akceptację Delegata Rządu Jana S. Jankowskiego.
Materiały historyczne wskazują, że Naczelny Wódz gen. Kazimierz Sosnkowski uważał, że w zaistniałej sytuacji zbrojne powstanie pozbawione jest politycznego sensu i w najlepszym przypadku zmieni jedną okupację na drugą. W depeszy do gen. Komorowskiego pisał: “W obliczu szybkich postępów okupacji sowieckiej na terytorium kraju trzeba dążyć do zaoszczędzenia substancji biologicznej narodu w obliczu podwójnej groźby eksterminacji”. Pomimo takiego stanowiska, gen. Sosnkowski nie wydał w sprawie powstania jednoznacznego rozkazu.
1 sierpnia 1944 r. do walki w stolicy przystąpiło ok. 40-50 tys. powstańców. Jednak zaledwie co czwarty z nich został zaopatrzony w broń.
Na wieść o powstaniu w Warszawie Reichsfuehrer SS Heinrich Himmler wydał rozkaz, w którym stwierdzał: “Każdego mieszkańca należy zabić, nie wolno brać żadnych jeńców, Warszawa ma być zrównana z ziemią i w ten sposób ma być stworzony zastraszający przykład dla całej Europy”.
Przez 63 dni powstańcy prowadzili heroiczny i samotny bój z wojskami niemieckimi. Ostatecznie wobec braku perspektyw dalszej walki 2 października 1944 r. przedstawiciele KG AK płk Kazimierz Iranek-Osmecki “Jarecki” i ppłk Zygmunt Dobrowolski “Zyndram” podpisali w kwaterze SS-Obergruppenfuehrera Ericha von dem Bacha w Ożarowie układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie.
Dowódcy Powstania Warszawskiego:
generał Tadeusz Komorowski „Bór” – komendant główny AK
generał Tadeusz Pełczyński „Grzegorz” – szef sztabu KG AK
generał Leopold Okulicki „Kobra” – I zastępca szefa sztabu KG AK
pułkownik Janusz Bokszczanin „Sęk” – II zastępca szefa sztabu KG AK
podpułkownik Antoni Sanojca „Kortum” – szef oddziału I org.
pułkownik Kazimierz Iranek-Osmecki „Heller” – szef oddziału II
pułkownik Józef Szostak „Filip” – szef oddziału III
pułkownik Kazimierz Pluta-Czachowski „Kuczaba” – szef oddziału V
pułkownik Jan Rzepecki „Prezes” – szef oddziału VI
pułkownik Antoni Chruściel „Monter” – dowódca Okręgu Warszawskiego AK
major Stanisław Weber „Chirurg” – szef sztabu okręgu
Uzbrojenie:
3846 pistoletów
2629 karabinów
657 pistoletów maszynowych
145 ręcznych karabinów maszynowych
47 ciężkich karabinów maszynowych
29 karabinów przeciwpancernych i granatników PIAT
16 moździerzy i granatników
2 działka przeciwpancerne
30 miotaczy ognia
43 971 granatów ręcznych i 416 granatów przeciwpancernych
12 tys. butelek zapalających
1266 kg materiałów wybuchowych
Zapasy amunicji na 2-3 dni walki, broń dla 70 plutonów dla 3500 powstańców, czyli 10% zmobilizowanego stanu bojowego.
Straty w ludziach po stronie polskiej:
18 tys. zabitych żołnierzy, 5 tys. zaginionych, 25 tys. rannych,
150 tys. zabitych cywilów.
Dodatkowo od 500 do 550 tysięcy mieszkańców Warszawy oraz około 100 tysięcy osób z miejscowości podwarszawskich zostało wypędzonych z domów. Około 90 tys. Polaków skierowano na roboty przymusowe w głąb Rzeszy, 60 tys. zesłano do obozów koncentracyjnych.
Straty w ludziach po stronie niemieckiej:
1570 zabitych
7474 rannych
→ (mb) / PAP
1.08.2022
• collage: barma / Gazeta Trybunalska
• więcej o powstaniu warszawskim: > tutaj